|
1
|
| چکیده پایان‌نامه/رساله |
|
فیلسوفانِ فیزیک در آثارشان،
موجبیتی یا ناموجبیتی بودنِ نظریه‌های فیزیکی را موردِ بررسی قرار می‌دهند. هدفِ
پژوهشِ حاضر، بازخوانیِ نظریه‌های فیزیکی از حیثِ موجبیتی یا ناموجبیتی بودن و
بررسیِ تأثیرِ آن‌ها بر مسائلِ الهیاتی است. به دلیلِ گستردگیِ این هدف، از سه حیث
موضوع را محدود کرده‌ایم: 1) هرچند فیلسوفانِ بسیاری به مسأله‌ی موجبیت/ ناموجبیت
پرداخته‌اند، اما در بازخوانیِ دیدگاه‌های فیلسوفانِ فیزیک، این پژوهش محدود به
دیدگاه‌های جان اِرمن (فیلسوف معاصر فیزیک) اکتفا شده است و 2) هرچند مسائلِ
متنوعی در الهیات به مسأله‌ی موجبیت/ ناموجبیت مرتبطند اما در بینِ موضوعاتِ
الهیاتی به موضوعِ «مشیتِ الهی» یا فاعلیتِ اختیاریِ خداوند در عالم (فعلِ خاصِ
خداوند و نسبتِ آن با نقض/ عدمِ نقضِ قوانینِ طبیعت) پرداخته شده است؛ و 3) در
نظریه‌های فیزیکی، به اصلی‌ترین نظریه‌ها (فیزیک کلاسیک، نظریه‌ی نسبیت خاص، نظریه‌ی
نسبیت عام و مکانیک کوانتومی) پرداخته می‌شود و به نظریه‌های فرعی‌تر پرداخته نمی‌شود.
همچنین در پژوهشِ حاضر، سرچشمه‌های موجبیتی یا ناموجبیتی‌شدنِ نظریه‌ها (مثلِ
تکینگی‌های فضازمان یا برداشتنِ سقفِ سرعت یا مجازدانستنِ ذراتِ نامحدود یا
معادلات دیفرانسیل با جواب‌های غیریکتا یا تقلیل تابع موج کوانتومی یا ...) بررسی
شده‌اند. سپس هر یک از این سرچشمه‌ها با مسأله‌ی مشیت الهی نسبت‌سنجی می‌شوند.
برخی از این سرچشمه‌ها برای نظریه‌پردازی در الهیات مناسب به‌نظر نمی‌رسند ولی
برخی (مثلِ تکینگی‌های فضازمان یا تقلیل تابع موج کوانتومی) به عنوانِ گزینه‌های
جالب برای نظریه‌پردازی در الهیات و جمع بینِ اراده‌ی آزادِ خداوند و قوانینِ
طبیعت پیشنهاد می‌شوند. علی‌رغمِ این‌که برخی اندیشمندان، منظرِ ناموجبیتی را برای
موضعِ خداباورانه و دینی نگران‌کننده می‌دانند و آن را تضعیف‌گرِ برهان‌هایی مثلِ
برهانِ علیت تلقی کرده‌اند، در این پژوهش با پاسخ‌دادن به این نگرانی‌ها، منظرِ
ناموجبیتی به‌مثابه‌ی غنی‌کننده و تقویت‌کننده‌ی موضعِ خداباورانه و دینی (اسلامی)
معرفی خواهد شد. برای نشان‌دادنِ این نکته‌ی مهم، علاوه بر تحلیل‌های فلسفی، به
متونِ دینی (به صورتِ دقیق‌تر: متنِ قرآنِ کریم) استناد خواهد شد. روشِ این پژوهش
در همه‌ی مراحل، کتابخانه‌ای و تحلیلی است. |
| دوشنبه | 1403/07/30 | 13:00 | حسین کامکارزحمت کش | بازخوانی دیدگاه های جان ارمن درباره ی موجبیت و بررسی پیامدهای الهیاتی آن در مسأله ی مشیت | پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری | کارشناسی ارشد ناپیوسته | | سعید معصومی | | ابوتراب یغمائی، علیرضا منصوری |